Pilot vervroegde voorschoolse educatie

We spraken pedagogisch professional Aukje Willems, pedagogisch coach Martine Breugelmans en unitmanager Joyce Luijken over hoe deze pilot werkt, wat het oplevert en waarom het zo waardevol is.

Een signaal van de werkvloer

De pilot is ontstaan uit signalen van pedagogisch professionals in de reguliere VE-groepen (2 tot 4 jaar). Sommige kinderen bleken veel tijd nodig te hebben om te wennen: afscheid nemen van ouders, het dagritme leren kennen, leren spelen in een groep, zich veilig voelen en deelnemen aan het programma. Daardoor bleef er weinig tijd over voor doelgericht spel en ontwikkeling tot ze 4 jaar werden. Kober bedacht een oplossing en dat leidde samen met partners als gemeente Breda en GGD tot de start van deze unieke pilot.

Hoe ziet de pilot er praktisch uit?

De pilot draait in de Haagse Beemden, een wijk in gemeente Breda. In deze wijk werkt Kober samen met partners aan een sterke basis voor kinderen, met extra aandacht voor kansengelijkheid. De groep bestaat uit maximaal tien kinderen van 14 maanden tot ongeveer 2 à 2,5 jaar. Daarna stromen kinderen door naar één van de voorscholen in de wijk. De kinderen komen twee hele dagen per week, van 8.30 tot 16.30 uur (in totaal 16 uur, net als de reguliere voorschool). Kinderen slapen op de groep als dat nodig is - vergelijkbaar met kinderopvang, maar met een educatieve focus. Daarnaast wordt de groep, net als andere Koberlocaties, ondersteund door een pedagogisch coach en een groepsondersteuner. Omdat het geen reguliere VE betreft, is de wettelijke dagindeling (16 uur per week verspreid over minimaal 3 dagen en dagdelen van maximaal 6 uur per dag) niet van toepassing; dit biedt ruimte voor een andere, intensievere vorm.

Vroegsignalering werkt

Op de groep wordt gewerkt met de methodiek Piramide en de ontwikkeling van kinderen wordt gevolgd via Kijk!, net als in de reguliere VE. Er wordt vernuftig ingespeeld op de natuurlijke behoefte tot willen leren en ontwikkelen.Vanuit de kennis van het kind spelen de professionals in op de signalen die kinderen geven en stemmen ze hun handelen af op deze zone van naaste ontwikkeling. Kinderen leren niet in plaats van spelen, maar door te spelen. Pedagogisch professionals stimuleren de groei, het zelfvertrouwen en de motivatie op een natuurlijke manier. Ontwikkeling begint in het spel. Door ruimte te geven en subtiel uit te dagen, spelen ze in op de natuurlijke ontwikkelbehoeften van kinderen. Zo helpen de pedagogisch professionals de kinderen groeien. Vroegsignalering werkt in deze setting uitzonderlijk goed: doordat kinderen eerder starten, kunnen

Voor wie is deze pilot bedoeld?

Binnen gemeente Breda stelt de GGD op basis van risicofactoren de VE-indicatie vast en verwijst kinderen door naar de voorschool. Naast de basisinformatie over VE, krijgen gezinnen in de Haagse Beemden ook informatie over de pilot Vervroegde VVE. Alle kinderen met een VE-indicatie en woonachting in de Haagse Beemden, kunnen op deze groep terecht.

Aukje over het werken met zeer jonge kinderen én hun ouders

Niet elke pedagogisch professional is geschikt voor het werken op deze groep met kinderen uit relatief kwetsbare gezinnen. Het werk vraagt om extra geduld, veel empathie en affiniteit om in contact te zijn met de ouders. Aukje heeft dat volop: “Er zijn ouders die in de wenperiode wel vijf keer bellen met de vraag of het wel goed gaat.” Die telefoontjes zijn geen probleem - ze zijn essentieel om vertrouwen op te bouwen. Ouders mogen langer blijven bij het brengen, ontvangen veel foto’s via de app en kunnen altijd bellen. Soms zijn ouders onzeker of zelfs argwanend over het zo vroeg starten. Maar vrijwel altijd verdwijnt die twijfel zodra ze zien hoe hun kind zich ontwikkelt en geniet.

Wat professionals zien in de groep

Bij binnenkomst zijn veel kinderen van 14 maanden sterk eenkennig en afhankelijk van hun ouders. Ze zijn nog weinig vertrouwd met derden, duidelijke afspraken en samen spelen. Ook zijn rituelen zoals voorlezen of zelfstandig slapen niet vanzelfsprekend. Deze pilotgroep biedt dan structuur en veiligheid, sociale interactie en educatieve activiteiten. Maar ook ondersteuning richting ouders over verzorging, opvoeding en ontwikkeling. Zo wordt bijvoorbeeld besproken dat een kind niet meer met een warme fles melk in bed gaat - een belangrijk voorbeeld van preventieve opvoedondersteuning.

Trots en impact: wat deze pilot oplevert

Martine vertelt vol trots: “Ik ben trots op het hele team. Als ouders met argwaan binnenkomen en uiteindelijk overtuigd raken van het belang van vroegkinderlijke ontwikkeling, dan doen we iets goeds.” Joyce vult aan: “Deze pilot en dit team zijn van grote betekenis voor jonge kinderen en hun ouders. Hier wordt écht impact gemaakt.” Aukje geniet vooral van de dankbaarheid die ze terugkrijgt: “Ouders komen weifelend en onzeker binnen, maar krijgen vertrouwen. Dan ontstaat er ook ruimte om het gesprek te voeren over verzorging, opvoeding en ontwikkelingsstimulering – toch hun privédomein. En als ouders dan ook nog iets van je willen aannemen, dan is dat heel fijn.” Een voorbeeld maakt haar werk concreet: “Als ouders geen ‘nee’ meer durven zeggen uit angst dat hun kind boos wordt, en we kunnen dat ombuigen in een opvoedkundig gesprek met opvolging – dan zijn we preventief goed bezig.”

Conclusie

De pilot ‘vervroegde voorschoolse educatie’ in Breda laat zien hoe krachtig vroeg beginnen kan zijn. Door al vanaf 14 maanden een veilige, stimulerende omgeving te bieden, ontstaat er méér ruimte voor groei en ontwikkeling - voor kinderen én hun ouders. Alle betrokkenen hopen dat de pilot structureel wordt.  Want één ding staat vast: de impact voor kinderen en ouders is groot en zichtbaar.