Handreiking: Op weg naar inclusieve kinderopvang
Wat als álle kinderen samen kunnen (op)groeien in een kinderopvangomgeving? Met die ambitie ontwikkelde Sardes, in opdracht van de ministeries van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW), Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) en Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS), de handreiking ‘Op weg naar inclusieve kinderopvang’. Deze handreiking helpt gemeenten, kinderopvangorganisaties, onderwijs en jeugdhulp op weg naar een gezamenlijke en inclusieve ontwikkelomgeving voor jonge kinderen.
Wat is inclusieve kinderopvang?
Inclusieve kinderopvang betekent dat álle kinderen, ongeacht hun achtergrond, ontwikkeling of zorgbehoefte, samen kunnen opgroeien, spelen en leren in de reguliere kinderopvang. Het uitgangspunt is dat verschillen ertoe doen. Voor kinderen betekent dit dat zij onderdeel zijn van een diverse groep, dicht bij huis, met vertrouwde gezichten. Voor ouders biedt het rust en duidelijkheid: één plek waar hun kind gezien, ondersteund en gestimuleerd wordt.
Context handreiking
In Nederland bestaat nog geen landelijk kader of specifieke wetgeving voor inclusieve kinderopvang. Tegelijkertijd wordt de noodzaak ervan breed erkend. Inclusieve kinderopvang is een complex vraagstuk dat verschillende domeinen raakt, zoals kinderopvang, onderwijs en jeugdzorg, en dat brengt uitdagingen met zich mee op het gebied van regelgeving, financiering, samenwerking en uitvoering. Het realiseren van inclusieve kinderopvang vraagt om maatwerk, innovatieve aanpakken en creatieve oplossingen die recht doen aan de diversiteit van kinderen en gezinnen. De handreiking biedt richting binnen de bestaande kaders en biedt inspiratie voor en ondersteuning aan professionals met praktische kennis, voorbeelden en concrete handvatten voor de praktijk.
Voor wie is de handreiking?
De handreiking is bedoeld voor gemeenten, kinderopvangorganisaties, scholen, jeugdhulpaanbieders en samenwerkingsverbanden die samen willen werken aan een inclusieve pedagogische basis. Of je nu beleidsmaker bent of werkt in de praktijk: deze handreiking biedt houvast, inspiratie én concrete stappen.
Hoe werkt de handreiking?
De handreiking is opgebouwd als een routekaart: geen vast pad, maar een flexibele leidraad die je helpt je eigen route naar inclusieve opvang te bepalen. De reis begint bij het verkennen van de gezamenlijke ambitie, en voert langs thema’s als samenwerking, bekostiging, personele inzet en ouderbetrokkenheid.
De route bestaat uit vier fasen:
- Oriënteren op inclusieve kinderopvang
- Verkennen van de lokale situatie en kansen
- Concrete plannen maken
- In de praktijk brengen en ontwikkelen
Elke fase bevat praktische vragen, voorbeelden en reflectietools om het gesprek te voeren en concrete stappen te zetten.
Voorbeeldendocument: inspiratie uit de praktijk
Naast de handreiking is er een aanvullend voorbeeldendocument beschikbaar, waarin succesvolle initiatieven uit het hele land zijn verzameld. Van integrale kindcentra tot gemeentelijke pilots met gecombineerde financiering – deze voorbeelden laten zien dat het kán, en hoe anderen het hebben aangepakt. Deze praktijkvoorbeelden maken duidelijk dat er niet één manier is om inclusieve kinderopvang vorm te geven. Wat wél werkt: samen doen, klein beginnen en blijven leren onderweg.
Download de handreiking en het voorbeeldendocument
Delen
