Bij het toezicht op gemeentelijk niveau (landelijk) gaat de Inspectie van het Onderwijs als volgt te werk: zij analyseert een aantal informatiebronnen, zoals jaarverslagen van gemeenten, verslagen van regio-overleggen met vooral gemeenten en GGD’en, bestuurlijke overleggen, congressen, overleggen met stakeholders, en andere binnenkomende signalen. Op basis hiervan doet de Inspectie van het Onderwijs onderzoek. Het kan gaan om thema-onderzoeken, presentaties in regio-overleggen en workshops. Ook kan er aanleiding zijn om op individueel gemeentelijk niveau onderzoek uit te voeren.
De Inspectie van het Onderwijs brengt jaarlijks een rapport uit dat landelijk een beeld geeft over de uitvoering van de aan de gemeenten en de GGD opgedragen taken. Gemeentelijke taken zijn hier:
Op individueel gemeentelijk niveau is er risico gestuurd toezicht, dus op basis van signalen n.a.v. het landelijk onderzoek. Als er vervolgens onderzoek is gedaan bij een gemeente, dan wordt het onderzoeksrapport op de website gepubliceerd. Indien de kwaliteit van de uitvoering van de gemeente achterblijft, worden er verbeterafspraken gemaakt om de uitvoering op orde te brengen.
De inspectie hanteert drie statussen, te weten:
Status A: De gemeente leeft haar wettelijke taken na;
Status B: De gemeente leeft haar taken onvoldoende na en werkt mee aan verbetering;
Status C: De gemeente leeft haar wettelijke taken niet of onvoldoende na en werkt niet of onvoldoende mee met de inspectie aan de verbetering hiervan.
Inspectie maakt de statussen van gemeenten bekend op haar website.
De inspectie bekijkt de volgende punten:
Daarnaast wordt nagegaan of de gemeente zorg draagt voor voldoende voorzieningen in aantal en spreiding waar kinderen met een risico op een achterstand in de Nederlandse taal deel kunnen nemen aan voorschoolse educatie.
Bij het toezicht op VVE in OAB-gemeenten wordt het waarderingskader toezicht op gemeenten in bijlage 4 van het Onderzoekskader 2017 gebruikt. Alle gemeenten krijgen in het voorjaar de jaarlijkse vragenlijst vve. In de zomer wordt een risicoanalyse gemaakt t.a.v. wel/niet nakomen wettelijke eisen, waaronder de resultaatafspraken. Na de zomer volgen onderzoeken bij gemeenten die risico’s vertonen t.a.v. de wettelijke eisen.
Hierbij kan de inspectie ook veranderingen in het gemeentelijke VVE-beleid opnemen in het onderzoek. Dat kan gaan om niet-wettelijke aspecten van kwaliteit zoals ouderbeleid en interne kwaliteitszorg en is bedoeld om de gemeentelijke context van VVE op de locaties in beeld te brengen. Het onderzoek wordt gepubliceerd ineen rapport dat, na hoor en wederhoor, openbaar wordt op grond van artikel 8 van de Wet Openbaarheid Bestuur.
Voldoet de gemeente niet aan de wettelijke eisen dan dient de gemeente dat zo snel te herstellen. Uiteindelijk kan de inspectie het dossier overdragen aan de minister van OCW. De minister kan besluiten tot indeplaatsstelling.
De Inspectie van het Onderwijs voert signaal gestuurd toezicht uit op de kwaliteit van voorschoolse educatie op locaties met gesubsidieerde voorschoolse educatie in alle OAB-gemeenten. Aanleidingen voor een onderzoek op een locatie met voorschoolse educatie zijn onder andere signalen van de GGD over tekortkomingen in de basisvoorwaarden voorschoolse educatie en de pedagogische praktijk, signalen van de basisscholen over het ontbreken van voldoende kwaliteit van de voorschoolse educatie, of signalen van anderen, zoals de gemeente, houders en ouders. De Inspectie analyseert twee keer per jaar de GGD-rapporten.
Hoe het onderzoek voorschoolse educatie wordt uitgevoerd, staat beschreven in het Onderzoekskader 2017 voor het toezicht op voorschoolse educatie en het primair onderwijs (pag. 55).
In de WOT (art. 15i) staan de onderwerpen die de inspectie op de locaties met gesubsidieerde voorschoolse educatie kan onderzoeken:
De voorschoolse educatie vindt plaats in een kindercentrum. De inspectie kijkt naar de inhoud van het pedagogisch beleidsplan wat voorschoolse educatie betreft (art. 4a). Dit artikel gaat over de verplichting voor houders om in het pedagogisch beleidsplan het beleid voor voorschoolse educatie te beschrijven, te evalueren en bij te stellen en naar het taalniveau dat de beroepskrachten moeten beheersen.
Een onderzoek op locatieniveau leidt tot een rapport dat, na hoor en wederhoor, openbaar wordt op grond van de WOT (zie par. 8.3). De Inspectie stuurt een afschrift van het rapport aan de gemeente.
Op scholen met veel doelgroepkinderen en gewichtenleerlingen vindt toezicht plaats op de kwaliteit van het onderwijs, waaronder de kwaliteit van vroegschoolse educatie in de groepen 1 en 2. Ook hier kunnen signalen leiden tot een onderzoek of tot een andere actie, bijvoorbeeld een gesprek met het schoolbestuur.
Aanleiding voor een onderzoek op een basisschool, inclusief de vroegschoolse educatie, kan zijn:
De Inspectie gebruikt het waarderingskader PO. Afhankelijk van de situatie strekt het onderzoek op een basisschool zich alleen uit tot de vroegschoolse educatie in de groepen 1 en 2, of maakt dit onderdeel uit van een onderzoek naar de kwaliteit van het onderwijs op de gehele basisschool. In het regeerakkoord 2018 “Vertrouwen in de toekomst” wordt geschreven dat de afspraken uit de sectorakkoorden worden gehandhaafd, met uitzondering van de landelijke norm om zittenblijven bij kleuters terug te dringen. Binnen het leerlingvolgsysteem zullen er gedurende de kleuterperiode vanaf 2020 geen toetsen worden afgenomen.
Het (jaarlijkse) toezicht op de basisvoorwaarden voorschoolse educatie, zoals beschreven in het gelijknamige Besluit basisvoorwaarden kwaliteit voorschoolse educatie (hierna: het besluit), vindt plaats door de GGD. De Inspectie van het Onderwijs is ook bevoegd om toezicht te houden op deze voorwaarden, maar doet dit alleen als er signalen zijn die dat noodzakelijk maken. (zie boven).
De GGD beoordeelt of locaties aan de eisen van het besluit voldoen. In sommige gemeenten kijkt de GGD ook meer inhoudelijk naar de kwaliteit van de educatie.
Zie ook de brochure voor houders in de kinderopvang Toezicht en Handhaving Kinderopvang van de GGD.
Er wordt nu vooral door observatie gecontroleerd. Er vindt een gesprek plaats met de beroepskracht waarom de beroepskracht op deze manier gehandeld heeft. Over de manier van toezichthouden is nog discussie gaande, zie de brief van staatssecretaris van Ark op 3 september 2019 over het bevorderen van de dialoog en de flexibiliteit.
Hierin moet beschreven zijn wat de visie van de kinderopvangorganisatie op voorschoolse educatie is en hoe deze visie herkenbaar is in de dagelijkse praktijk.
De aanbieder moet regelen dat de uren van de pedagogisch beleidsmedewerker op een juiste manier worden ingezet. De gemeente is eindverantwoordelijk als het gaat om voldoende inzet van de pedagogisch beleidsmedewerker.
Ja, dit mag.
De GGD vraagt, op wettelijke basis, altijd naar de stand van zaken (het aantal doelgroeppeuters per locatie) op 1 januari. Meestal worden subsidies aan dezelfde peildatum gekoppeld, maar niet in alle gemeenten is dit het geval. Dat betekent echter wel dat de aanbieder meer moet bijhouden en ook in de verantwoording richting de gemeente en de GGD kan dit mogelijk tot verwarring leiden. Het is dus zeker niet verboden om een afwijkende peildatum te hanteren, maar het kan dan dus zijn dat de werkelijk gevraagde inzet in uren iets hoger is, want dan is enkel peildatum 1 januari leidend. Dit is achteraf recht te trekken bij de subsidieverantwoording.